LONDON


Stanstead Havaalanından transfer için yaptığım araştırmalar sonucu en mantıklı ve ucuz olanın National Express olduğuna karar verdim. Gece seferi var ve 11 pound. Bileti internet üzerinden ta da havaalanından alabiliyorsunuz. İnternet satışı 10 pound. Ben gece 01 de indiğim için havaalanında biraz havanın aydınlanmasını bekledim.

    PRAG

    Sömestr tatilimde bir yurtdışı havası almak için destination aramaya başladım. Aslında hava şartları Avrupa için çetindi, gönül isterdi ki bir Bali bir Küba bir Puket olsun ama uçak biletleri bütçemi aşıyordu. Bükreş mi, Budapeşte mi derken aslında en çok gitmek istediğim şehri es geçmemeye karar verdim. Sonunda kendime 'kızım madem en çok Prag'ı görmek istiyorsun erteleme bir de sıcak zamanlarında gidersin' dedim ve 1-5 şubat arası gidiş dönüş uçak biletimi 26 aralıkta Skycanner kullanarak 480 liraya aldım.
    Booking.com kullanarak da Flora bölgesine yakın geceliği 20 euro olan bir otel ayarladım.
    Çantama da Kafka'nın Aforizmalar kitabını attım ve yola çıktım. Uçuş  normalde 2 saat 20 dk sürüyor ama saat farkı yani Avrupa'ya göre saatte 2 saat ileri olduğumuz için lokal saate göre 40 dk süren yolculuk sonrası Prag'taydım. Prag havaalanının adı Vaclav Havel, bu adı ilk  kez Ekip Tiyatrosunun sahnelediği etkileyici, düşündürücü felsefik  boyutu olan Largo Desolato oyununun yazarı olarak duymuştum. Havel hem tiyatro yazarı hem de ülkenin devlet başkanlarından. Havaalanına bir yazar-devlet adamının adının verilmesi pek hoş.
 
 Havalanında valiz beklerken sadece 5 euro change yaptım o da 110 Çek kronuna denk geldi. 32 kronuyla otobüse bileti aldım. Az euro bozdurdum çünkü atm kullanmak daha mantıklı böyle durımlarda.
   Otobüsten sonra metroda yeşil hattı kullanarak Flora istasyonuna geldim, sonra da 10 dk yürüyerek otelime ulaştım.

   Otelim Golden City Garni, Old Town meydanına yürüyerek 25 dk. sürüyor. Tam önünde tramvay durağı olması avantaj. Sadece ilk gece tramvay sesi uyurken biraz rahatsız etti ama daha sonra alıştım.


    İlk günümde yol yorgunu olduğum için yakın çevrede bir turladım. Otele yakın TVTower'ı görünce gece şehir manzarası görmek için hoş olabileceğini düşündüm. 9 euroya denk gelen bir ücretle rasathane kuleye çıktım. Meşhur sanatçıları David Cerny'le de burada tanıştım. Sanatçının emekleyen bebek çalışması pek yaygın ve bu bebekler kulenin duvarlarına tırmanıyorlar. Tower Park şehri kuşbakışı görmek için mükemmel.






















   İlk akşam Zizkov yakınlarındaki Usadu isimli restoran bara gittim. Bu mekan 1929'dan beri hizmet veriyor. İçerisinin tasarımında tavandaki eski eşyalar dikkat çekiyor. Prag'da birçok mekanda olduğu gibi burda da sigara içiliyor. Mekanlarda sigara yasağının olmamasından mıdır zaten şehirde sigara içen çok fazla insan var. Usadu'da Prag'ın en bilinen yemeği olan Smazeny  Syr denedim. Bildiğimiz peynirin kızarmış hali. Daha sonra denediğim başka bir restoranda yanında kızarmış patatesle sundular. Her iki şekli de gayet leziz ve doyurucu. Yemeğimi beklerken yine bir Çek klasiği olan Becherovka içtim, Becherovka genellikle shot şeklinde içilen %48 alkol oranına sahip sert bir içki. Isınmak için birebir.


    Ertesi gün otelimdeki kahvaltıdan sonra sıkı giyinerek kendimi -5 derecedeki sokaklara attım. Bir şehri öğrenmenin en iyi yolunun yürümek olduğunu düşündüğüm için ilk gün otelin hemen önünden geçen tramvaya binmedim. Yürüyerek 25 dakikada old towna vardım. Bu meydan gerçekten büyüleyici, tarihi yapıların yanında sanat galerilerini de görmek mümkün. Meydanda bir ulusal galeri bir de küçük sanat galerisi var. Meydan astronomik saatiyle  bir orta çağ şehri havasını hâlâ koruyor. Zaten Prag'ın en güzel tarafı eski dokusunun korunmuş olması. Astronomik saate çıkmak şart. Yaz aylarında biraz kuyruk oluyormuş ama kışın çok fazla sıra beklemedim. Saatin tepesine çıktığınızda ise o dar alanda adeta bir fotoğraf çekme mücadelesi yaşanıyor. Çekmelere doyamıyor insan. Ama meydanın aslında en güzel görselini çekmek için U Terasa Prince otelinin terası daha uygun. Ben de orda kendime bir yer buldum.


    Kafka müzesini ararken Kafka Kafe'ye denk geldim. Bu kafe Kafka'nın doğduğu evmiş, bir yangında hasar gördükten sonra kafe hâline getirilmiş. Orda içtiğim kahve adeta yazarla baş başa içtiğim hissi uyandırdı bende.

   Kahve sonrası şehri ikiye ayıran nehrin üzerindeki Charles Köprüsünü yürüyerek kalenin de olduğu diğer tarafa geçtim. Köprü çok estetik ve gösterişli. Üzerinde çok sayıda heykel var. Gündüz ve gece görünümü harika. Gece aydınlatmaları çok başarılı olan köprüde yürümek büyük keyif.


Prag'ın dans eden binası Dancing House. Şehir muazzam bir mimari harikası olunca mimarın biri de böyle asimetrik bina tasarlamış ve bu yapı oldukça ilgi görmüş. İşin aslı şu: Binanın mimarı, film yıldızları Ginger Roger ve Fred Astaire'nin 'Swing Time' filmindeki dansından ilham almış ve bu binayı tasarlamış. Bina şu an Hollanda kökenli bir sigorta şirketi olarak kullanılıyor.

   




  Şehrin barlarından Charles Köprüsüne giderken The Irish Times adında bir var. Haftanın her günü canlı müzik dinlemek için uygun. Müzik 22'den sonra başlıyor. Ben bir yanlış yapıp Irish barda bira yerine şarap tercih ettim. Bir sıcak şarap 90 çek kronu, yani 13 lira.
Başka bir akşam Nicolad's Bar isimli dekoru çok şık bir mekanda çorba, gulaş ve birdan oluşan bir menüyle akşam yemeği yedim 220 kron ödedim, Türk parasıyla 30 lira gibi ve gayet uygun. Gulaşı iyi pişiriyorlar ve çok lezeetli. Gittiğinizde ödeme yaparken bahşişi de içine katmayı unutmayın, Çekler genelde %10 civarı bir bahşiş bekliyorlar.

TÖRE KURBANI GÜLDÜNYA TİYATRO SAHNESİNDE


Güldünya Tören’in öyküsü -aslında trajedisi demek daha doğru- hepimizin malumu.
2003 yılında Bitlis’in Budaklı köyünde amcasının kızının kocası Servet Taş tarafından tecavüze uğrayan ve bu tecavüz sonucu hamile kalan Güldünya, önce bu durumu gizlemiş, daha sonra olaylar gün yüzüne çıkınca aile, Servet’in Güldünya’yı kuma olarak almasını istemişti. Önce kabul eden Servet birden ortadan kaybolunca, İstanbul’daki çocukluk arkadaşının evine gönderilen ve burada oğlunu doğuran Güldünya, “benim hayattan bir umudum yok, ama onun olsun” diyerek oğluna “Umut” adını koymuştu. Polise öldürmeyeceklerine dair söz veren aile üyeleri önce Güldünya’yı bacağından vurmuş sonra da kaldırıldığı hastanede tedavi görürken refakatçi olarak girip kafasına iki el kurşun sıkmışlardı.

Güldünya aslında töre kurbanı genç kızlardan yalnızca biri. Adına “Güldünya Şarkıları” adıyla albüm çıkartılan, yine yaşadıklarından esinlenilerek şiddete maruz kalmış kadınları anlatan televizyon dizisi yayınlanan, adına mektup yazma yarışmaları düzenlenen Güldünya kısa sürede adeta bir sembol haline geldi.

Konunun etkilediği insanlardan olan Deniz Altun da Türk Tiyatrosuna yeni yazarlar kazandırma amacıyla yola çıkan “oyun yaz” isimli proje kapsamında bir tiyatro metni kurgulamış. Yaşanan olayları, oyunun iskeleti halinde düşünüp yan karakterlerle, kendi yorumuyla metnini destekleyerek Güldünya kanalıyla töre-namus cinayetlerini unutturmamak, ahlak kavramını sorgulatmak adına önemli bir misyon üstlenmiş.

Oyundaki Güldünya; yıldızları avucunda görmek isteyen, eline geçirdiği dergilerden gelinlikler kesen yüreği umut dolu bir genç kızdır. Amcasının damadı Servet’in tacizleri, tam da ağanın yanaşması Sidikli İsmail’e verileceğini öğrendiği gün tecavüze dönüşür. Köyde adı Yamuk Servet e çıkmasına rağmen yine de suçlanan, ezilen, hakaretlere maruz kalan Servet’ten çok Güldünya olur. İki ay sonra gebe olduğunu öğrendiğinde babası ve ağabeyi İrfan tarafından “bir namusuna sahip çıkamadın”,“ben demiştim bu kız yoldan çıkar” söylemleriyle şiddet görür, ama Güldünya’ yı asıl yaralayan yediği dayaklar değil de çok iyi anlaştığı küçük kardeşi Ferit’in ona kirlenmiş gözüyle bakmasıdır.

Oyun; ağalık sistemi, feodal düzen eleştirisinin yanında halkın din inancını sömüren sözde dindar şeyhleri de hedef almakta. Ayrıca yıllardır süregelen Yatağan’daki siyanürle altın arama gerçeğini görmezden gelmeyen oyun, siyanürün canlılar üzerindeki olumsuz etkilerine de oyun aracılığıyla değinmekte. Oyun finalinde ise Güldünya’nın göz göre göre öldürülmesi üzerinde durulmakta. Koruma isteyen genç kadına polis koruma tahsis etmeyince iki kardeşinin ellerini kollarını sallayarak hastane girip genç kadının başına iki kurşun sıkmış olmalarının sorumluları teşhir edilmekte.

Oyunu kaleme alan Deniz Altun, bu bağlamda önemli bir çalışmaya imza atmış, oyunu da ödüllü yönetmen Mehmet Ergen sahneye taşımış. Güldünya rolünde de Elif Ürse üzerindeki sorumluluğun bilinciyle Güldünya karakterini içselleştirmeyi başarmış.

Güldünya, Bakırköy Devlet Hastanesinde tedavi görürken öldürülmüştü. Kardeş katillerinin davası da Bakırköy Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Gül’ün oyunu, yine ilginçtir ki Bakırköy Belediye Tiyatroları’nda sahnelenmekte.

“Gül’e Ağıt” Bakırköy Yunus Emre Kültür Merkezi’nde 25-26 kasımda ve aralık ayı

ORMANLARDAN HEMEN ÖNCEKİ GECE


Milena, Franz Kafka için "Bizim korunabileceğimiz şeyler onda olmadığından hırpalanıyor böylesine. Giyinik insanların arasında çırılçıplak dolaşan biridir o." diyor. “Ormanlardan Hemen Önceki Gece” oyununun karakteri de işte böyle biri; giyinik insanların arasında çıplak dolaşan, yaşamın yabancısı biri. Bırakın hayata tutunma çabasını, sığınacak bir odası olsa, onu anlayacak aynı dili konuşacak bir "arkadaş" bulsa yeter.


Duyarlı, naif Fransız yazar Bernand Marie Koltes’in 1977’de yazdığı Biriken tarafından sahnelenen metni, Rıza Kocaoğlu'nun muhteşem oyunculuğuyla gördüğü ilgi üzerine bu yıl da sahnelenmeye devam ediyor. Koltes’in yazdıkları trajik ve umutsuz tiyatro olarak algılansa da her şeye karşın, kardeşlik ve sevgi dolu bir insanlık ütopyasıyla umudunu yitirmediğini görmek mümkün.
Tek perdede yaklaşık 80 dakika süren oyunda metnin ve oyuncunun organik bütünlüğü takdire şayan. Rıza Kocaoğlu, karakterinin iç sarsıntılarını muazzam bir oyunculukla sahneye taşıyor. Oyun boyunca acaba bu adam, esenliğe kavuşacak mı, yoksa iniş çıkışlı hayatta -tıpkı sahne tasarımında olduğu gibi- hırpalanıp duracak mı dedirtiyor seyircisine.
Oyunculuğuyla Tiyatro Eleştirmenler Birliğince ve Sadri Alışık Tiyatro Ödülleri Jürisince yılın en iyi erkek oyuncusu ödülünü -Turgut Uyar’dan alıntı yaparak- alan Rıza Kocaoğlu, oyunla ilgili şöyle diyor:
“Bu oyun benim için kendime meydan okuma olarak başlayan bir süreç. Metnin içine girdiğimde her kelimesine inandığım benim de haykırmak istediğim bir çığlık var hissediyorum. Sonra da ben bu çığlığa sahip çıkmalıyım diyorum. Hepimiz kayboluşun sırındayız, o karanlık tarafa düşmemiz an meselesi. Hayat, sistem hepimizi oraya hızla çekebilir. Ama tutunmak lazım, daha çok vicdan demek lazım. Benim kişisel tutunuşum da şiirle, hikâyelerle, tiyatroyla mümkün oluyor. Kelimelere tutunuyorum.”
İkiyüzlü sisteme karşı sıkabileceği yumruklarından başka bir şeyi olmayan bu adamın soluksuz serüvenine tanık olmak için “Ormanlardan Hemen Önceki Gece” yi izleyin.

Bir sezon daha başladı. Sanatın iyileştirici gücünden başka bir şey kalmadı elimizde.
Düşünüyorum sahiden, var mı başka sağaltan güç?

Yine irili ufaklı birçok sahnede oyuncular bizi başka hayatlara götürecek, bazen kendi derdimizi unutturacak kadar hüzün dolu yaşamlara tanık olacağız, bazen biraz da gülümseyerek ayrılacağız salonlardan. Oyunculuklarına hayran olacağımız, rejilerine şapka çıkaracağımız, metinlerinin satırlarında kendimizi bulacağımız oyunlar olacak. "Ne izleyelim?" diye soranlar için sezonun en merak ettiğim on oyununu yazdım. Yazıyı bitirdiğimde fark ettim ki konuları itibariyle de daha çok kadın ve mülteci hikayeleri seçmişim.
Buyurunuz...


        1. İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu?

10.senesine giren “Tiyatroadam”  Nazım Himet’in yazdığı Emrah Eren'in yönettiği “İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu?” oyunuyla sezonu açtı. Topluluğun düşmeyen başarı grafiğine, yetenekli kadrosuna, seyredilmesi keyifli rejilerine daha önceki oyunlarından alıştık. 
Metin seçiminde ince eleyip sık dokuyan topluluğun seyircisine her zaman söyleyecek sözü var. 
Rusya'da bir taşra kasabasında geçen oyunda; erdemleri ve otoritesi arasında sıkışmış bir insanın, her çağda karşılaşılan, çok tanıdık, hatta başımıza gelebilecek değişiminin öyküsü anlatılıyor. Tiyatroadam yeni oyunları için; trajik, komik ve hipnotik bir öykü diyor.


Geçtiğimiz yıl "Özel Kadınlar Listesi" oyunuyla izleyiciye merhaba diyen Mam'Art Tiyatro bu sezon, bilinmeyen bir coğrafyada, bilinmeyen bir zamanda bir mülteci kampına götürecek bizi. Düne kadar mülteci dediğimiz insanlar, artık komşumuz, sınıf arkadaşımız, iş ortağımız. Bu gerçeği görmezden gelmeyen topluluk, kadın mülteci hikayelerini anlatıyor. Bu hikayeleri dünyaya duyurmak isteyen bir yazar ve onların travmalarını onarmaya çalışan bir psikolog da bu süreci paylaşıyor. Yedi önemli kadın oyuncunun yer aldığı oyunu, Eve Ensler yazmış,Tuğrul Tülek yönetmiş.

Tiyatro Boyalı Kuş'tan "Melek"

“Feminist tiyatro” çizgisinde oyunlar sahneleyen Tiyatro Boyalı Kuş, en son August Strindberg'in “Matmazel Julie” adlı eserini geçen yıl sahnelemişti. Farklı bir bakış açısıyla kadın düşmanı olarak bilinen August Strindberg'in adına yaraşır bir Matmazel Julie izlemiştik.

Tiyatro Boyalı Kuş bu sezon “Melek”le perde açtı. Rüstem Ertuğ Altınay’ın yazdığı, Jale Karabekir’in yönettiği Melek, Afife Jale ya da Cahide Sonku kadar bilinmeyen Melek Kobra’nın hastanedeki son günlerini aktarıyor izleyiciye. Melek Kobra verem tedavisi gördüğü hastane odasında eşi Ferdi Tayfur’la olan münasebetleri, ince hastalığının nüksetmesi, oyuncu olma hezeyanları içerisinde izleyici ile ince ince söyleşiyor.

Oyun tek kişilik tek perde Melek Kobra’yı Yeşim Koçak oynuyor. Minimalist tasarlanmış bir hastane odası beyaz bir yatakla tasarlanmış. Bu dekorda Yeşim Koçak 75 dakika boyunca düşmeyen bir tempoyla bize Melek’i anlatıyor, bilmeyenlere tanıştırıyor, bilip unutanlara da hafıza tazeletiyor.

Melek'le tanışmak ve Yeşim Koçak’ın fevkalade oyunculuğundan keyif almak istiyorsanız 1, 8, 15 Kasım tarihlerinde saat 20:30’da “Sahne Cihangir” de izleyebilirsiniz.
0212 245 21 09 / 0542 477 27 53

Frida’dan Picasso’ya, Beuys’dan Osman Hamdi Bey'e kadar farklı sanatçıların meşhur pozları Genco Gülan’ın bedeniyle birleşiyorŞimdiye kadar adını daha çok magazin kameralarının hedef aldığı mekânlardan biri olarak duyduğumuz Bebek’teki Lucca adlı restoran/kafe bugünlerde sanatçı Genco Gülan’ın eserlerine ev sahipliği yapıyor.

“Self Portrait?” adlı sergi 7 Ekim'de açıldı ve 7 Kasım'a kadar görülebilecek. Lucca’nın duvarlarını süsleyen bir birinden farklı ve iddialı on bir fotoğraf/resim ilgi çekici. Sanatını tanımlamakta zorlanan Gülan, “Galiba kavramsal sanat en doğrusu olur” diyor. Eserlerin birçoğunda sanatçı kendi bedeniyle, suratıyla, hatta saçıyla, kaşıyla oynuyor. Frida’dan Picasso’ya, Beuys’dan Osman Hamdi Bey'e kadar farklı sanatçıların meşhur pozları Genco Gülan’ın bedeniyle birleşiyor. Bu farklı dönemlere, coğrafyalara, sanat akımlarına ait olan sanatçıların ortak özellikleri ise hepsinin Genco Gülan’a ilham kaynağı olan sanatçılar olmaları.



Genco Gülan “Self Portrait/ Kendi Sergisi” isimli sergisinin kitapçığında Chuck Palahniuk’in "Invisible Monsters" romanından alıntıyla “Hiçbir şeyim orijinal değildir. Ben tanıdığım herkesin ortak çalışmasının ürünüyüm." Diyerek sergisinin mottosunu belirliyor aslında. Gülan, sergisinde özgünlük, kimlik, kişilik kavramlarını sorguluyor. Herkesin bireye bir şeyleri dayattığı “modern toplumlar”da ne kadar tamamen özgün olabilirizi kendi portrem dediği sanatçılar üzerinde ironik bir yaklaşımla ele alıyor. Bu çalışması sırasında teknolojiyi de bolca kullanıyor öyle ki Ressam-ı Hazreti Şehriyari’nin eline bir tablet bilgisayar vermekten ya da Andy Warhol’u cep telefonuyla, Leonardo da Vinci’yi bluetooth kulaklıkla konuşturmaktan çekinmiyor.

Sergi mekânı ile ilgili olarak da Lucca’dan kendisine teklif geldiğini söyleyerek “İstanbul Modern eserlerime ev sahipliği yaptı da ben mi gitmedim” diyor. On bir çalışmadan ikisinin ilk haftasında satıldığı sergiyi görmek için 7 Kasıma kadar vaktiniz var.

Ayrıca sanatçı şu an Almanya’daki Dortmund Ostwall Museum’da eseri sergilenen ilk Türk doğumlu sanatçı olmasının haklı gururunu taşıyor. ‘Employee of the Month / Ayın Elemanı’ isimli yapıtı müzenin daimi koleksiyonuna girdi ve 30 Kasım 2014'e kadar görülebilecek.